مروری بر عزاداری‌ها، زیر سایه کرونا
در دو سال گذشته صحنه‌هایی از شیوه برگزاری مجلس اباعبدالله الحسین(ع) در تاریخ کرونا ثبت شد که شاید دوباره در تاریخ تکرار نشود؛ صحنه‌هایی که چه بسا در دل خود روضه‌ای عظیم داشتند و یاد واقعه عاشورا را ملموس‌تر کردند.
اگر یادتان باشد در سال اول شیوع ویروس کرونا عزاداری‌هایی در دل بیابان برپا شد. راه رفتن زیر آفتاب سوزان بیابان در روزهای گرم تابستان و دیدن خار مغیلان در دل صحرا، شاید کمترین درد مشترک میان اسرای کربلا و دل‌سوختگان اباعبدالله باشد. اشک ریختن و آه کشیدن بر مصیبت اسرایی که بعد از جریان واقعه عاشورای سال ۶۱هجری، در صحرای نینوا بی‌پناه شده بودند، غمی است که بر هیچکس پوشیده نیست.
براساس روایتی از امام باقر(ع) که می‌فرمایند: «اگر نمی‌توانید عاشورا به کربلا بروید، به صحرا بروید.» عزاداری حسینی در کویر منطقه خوریان سمنان با عنوان «سوگواری در صحرا»، با هدف احیای سنت عزاداری و سوگواری، با حضور در دل بیابان انجام شد. رعایت فاصله‌گذاری عزاداران در صحرا، نمادی از پراکندگی اسرای کربلا را به نمایش کشید.
یا در همان ایام، سنت‌هایی که گرد فراموشی بر پیشانی‌شان نشسته بود، زنده شد، نمونه‌اش صدای رسا و آهنگین پرده‌خوان‌ها بود که در گذر از خیابان‌های تهران گوش عابران را نوازش می‌داد. پرده‌خوانی همان هنری است که شاید گذر زمان، آن را نیز به دست فراموشی سپرده بود، ولی کرونا سبب شد که این هنر با قدمتی هزارساله که بیش تر جنبه مذهبی دارد و جریان وقایع کربلا در آن ملموس است، دوباره زنده شود. پرده‌خوان‌ها مقابل پرده‌هایی می‌ایستادند که نمای خیابان‌های شهر را با تصاویری نمادین از تمثال امام‌حسین(ع)، حضرت ابوالفضل(ع) و حضرت علی‌اکبر(ع)، عاشورایی کرده بود.
برگزاری مراسم‌های عزاداری در کوچه‌های شهرها هم حزن مخصوص به خودش را داشت. ساکنان محله‌ها مهمان روضه‌های امام‌حسین(ع) در مقابل منازل شهدا می‌شدند، شاید با این کار می‌خواستند با سوگواری برای جوان شهید کربلا که مقابل چشمان پدر اربااربا شد، التیامی باشند برای خانواده شهدا که هر سال با حضور در روضه‌ها و تعزیه‌ها غم‌شان را با غم اباعبدالله الحسین(ع) در لحظه شهادت حضرت علی‌اکبر(ع) شریک می‌شدند.
«هیأت آنلاین»
سایت «هیأت آنلاین» نیز با پخش زنده رایگان هیئات و مراسمات مذهبی در کشور با امکان زیارت آنلاین حرم ائمه‌اطهار به‌صورت زنده در ۲۴ساعت شبانه‌روز مشغول به فعالیت است. کانال هیأت‌آنلاین در پلتفرم‌هایی نظیر ایتا، تلگرام، سروش و همچنین صفحه اینستاگرام هم برای دسترسی بهتر و آسان کاربران در گسترش فرهنگ عاشورایی مشارکت دارند. در سایت هیأت‌آنلاین، هیئات مذهبی می‌توانند با ثبت‌نام در این پلتفرم یک حساب کاربری دریافت کرده و از آن طریق مراسم‌های مذهبی، سخنرانی و عزاداری ایام محرم را برای مخاطبان‌شان به‌صورت زنده منتشر کنند. به نماینده هر هیأت آموزش ارسال زنده تصاویر داده می‌شود. به هر هیأت یک پنل پیامکی نیز داده می‌شود که از طریق آن می‌توانند برای برنامه‌های خود اطلاع‌رسانی کنند. این پنل برای هیأت‌های کوچک در ایام محرم ظرفیت ۵۰هزار پیامک و برای هیأت‌های بزرگ ظرفیت یک‌میلیون پیامک خواهد داشت.
اما طرحی که به دلیل شرایط کرونایی پا گرفت و باتوجه‌به نیاز روز جامعه و تغییر سبک زندگی که زیر سایه تکنولوژی شکل گرفته است، دنبال کردن هیأت‌ها به‌صورت آنلاین در فضای مجازی است. در ادامه هیأت‌هایی که از سال ۱۳۹۹ به دلیل شروع پاندمی کرونا فعالیت خود را آغاز کردند و همچنان به‌قوت خود باقی هستند و همچنین هیأت‌هایی را که جدید به این طرح ملحق شده‌اند، مرور می‌کنیم.
«عقیق»
سایت «عقیق» ازجمله فضاهای مجازی است که برنامه هیأت‌های مختلف در سراسر کشور را به‌صورت آنلاین پخش می‌کند. برنامه هیأت‌های سراسر کشور در سایت عقیق و اپلیکیشن هیأت‌یاب عقیق اعلام می‌شود. هیأت‌هایی که مایل به شرکت در سایت «عقیق» هستند نیز می‌توانند برنامه هیأت خود را در این سامانه ثبت کنند. در این سایت از هیأت‌های مطرح در تهران گرفته تا اقصی‌نقاط کشور نظیر بابل، مشهد، قم، اصفهان، اراک، دامان، کاشان و دیگر استان‌ها و شهرها حضور دارند. ناگفته نماند که هیأت‌هایی چون رزمندگان اسلام یا محبان علی‌ابن‌ابیطالب(ع) از شهر کربلا و از مکانی همچون پشت تل‌زینبیه(س) در این سایت حضور دارند.
«خیمه‌گاه»
تفاوت سایت «خیمه‌گاه» در این است که از پیش از شروع پاندمی کرونا یعنی از سال۱۳۹۵ فعالیت خود را آغاز کرد و به‌عنوان اولین شبکه اجتماعی و پرتال اختصاصی محافل و هیئات مذهبی کشور در پیشواز محرم الحرام ۱۴۳۸ هجری قمری طرح آنلاین خود را کلید زد.
دغدغه آغاز فعالیت سایت «خیمه‌گاه» از آنجا شکل گرفت که خلأ حضور رسانه‌ای کاربرمحور در فضای مجازی را که به‌طور اختصاصی به نشر محتوای تولیدشده محافل و هیئات کشور بپردازد امری محسوس قلمداد کرد؛ رسانه‌ای که علاوه‌بر انتشار اختصاصی محتوای مذهبی، بستری را جهت تعامل بیش‌ازپیش ما بین هیئات و همچنین فعالان این حوزه فراهم آورد .
«وارث»
«وارث» یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های مذهبی فعال در ایران است که اخبار مرتبط با هیأت‌ها و مراسمات مذهبی را پوشش می‌دهد. با مراجعه به سایت «وارث» با آیتم‌های متفاوت روبه‌رو می‌شوید. یکی از این آیتم‌ها «منبرهای یک‌دقیقه‌ای» است. در این بخش از تمام سخنرانان و علمای حاذق استفاده شده است و سخنرانی‌های آن‌ها را به‌صورت موضوعات یک دقیقه‌ای در اختیارتان قرار می‌دهد. «وارث» برنامه سخنرانی‌های دهه‌های محرم و برگزاری مراسمات را به‌طور منظم پوشش می‌دهد. علاوه‌براین گزارش نسبتا کاملی نیز از مراسمات مداحان معروف نیز منتشر می‌کند. اغلب این گزارش‌ها به‌صورت صوتی ویدیویی یا عکس است که می‌توان در این سایت آن‌ها را جست‌وجو کرد. همچنین در «وارث» گزارش‌های جامعی از نوع برگزاری مراسمات مذهبی سنتی در گوشه و کنار ایران و جهان مشاهده می‌شود.
«تکیه»
فعالیت سایت «تکیه»، با هفت نفر نیروی ثابت پای‌کار از پیش از محرم سال۱۳۹۹ شروع شد و کاری کرد که اگر بنا به ملاحظات کرونایی، هیأت رفتن محدود شد، شور و حال عزاداری‌ها از رونق نیفتد. همین دلیل هم باعث شد که دهه اول محرم امسال ۵۹۴۰ساعت پخش زنده را از ۴۰۱هیأت فعال داشته باشد؛ این هیئات ۲۷استان و ۸۱شهر را شامل می‌شد که تهران، قم، خراسان جنوبی و اصفهان بیش ترین جلسات روضه را داشتند و از مرزی‌ترین شهر که هیرمند در استان سیستان‌وبلوچستان باشد تا باغ‌بهادران اصفهان، بندرلنگه هرمزگان، ماهشهر، جیرفت و بروجن چهارمحال‌بختیاری و خیلی شهرهای کوچک دیگر را دربرگرفت. تکیه که در دو بخش پخش زنده هیئات و آرشیو صوت و تصویر مداحی‌ها و سخنرانان فعال است، مجال می‌دهد که عزاداران در لحظه مراسم عزاداری را دنبال کنند؛ نه محل کار و خانه و ترافیک بهانه می‌شود، نه حتی کودک خردسالی که با شیطنت‌هایش اجازه نمی‌دهد مادر یا پدرش به هیأت بروند، فقط کافی است به اینترنت وصل باشید.
منبع: صبح نو
نظر شما